Sáng chế kỳ diệu của một người mù chữ

Hơn 100 chiếc máy kỳ diệu này đang hoạt động ở ĐBSCL. Và cũng với sáng chế này, Trần Văn Dũng được Chủ tịch nước tặng Huân chương Lao động hạng ba

Chính anh Dũng cũng không thể hình dung được con đường chông gai mình đã qua, chỉ có thể nói rằng, đó là chặng đường cực kỳ gian lao. Do vậy, giờ đây được Chủ tịch nước Trần Đức Lương trao tặng Huân chương Lao động hạng ba, Dũng tưởng như đang mơ, nhưng đó là giấc mơ có thực.

Đánh giá: Xáng thổi là loại máy cơ khí rất cần thiết cho vùng ĐBSCL và những vùng duyên hải có nghề nuôi tôm. Việc chế tạo thành công loại xáng thổi tiện ích mới của anh Trần Văn Dũng có giá trị rất cao, nâng năng suất đào đất, hút bùn lên gấp 3 lần so với loại máy cũ.

Từng trốn nợ, bỏ xứ đi làm thuê.- Sinh ra tại ấp Mé Láng, xã Ngũ Lạc, huyện Duyên Hải, tỉnh Trà Vinh, Trần Văn Dũng đã chịu cảnh nghèo và thất học từ nhỏ. Cuộc đời của anh (sinh năm 1953) là những chuỗi ngày đi làm thuê, kiếm sống bằng đủ nghề như: hớt tóc, sửa xe, thợ mộc, thợ hàn, cả đi bắt ốc mò cua để sống. Đến khi làm nghề nuôi tôm, những tưởng gia đình anh sẽ đổi đời nhưng rồi anh lại trắng tay, dắt díu vợ con xuống chiếc xuồng nhỏ xuôi miệt Cà Mau để làm thuê nuôi nhau, với số nợ hơn 8 triệu đồng. Gần 7 năm phiêu bạt nghèo vẫn hoàn nghèo. Năm 1999, Dũng buộc phải quay về quê với tâm trạng đầy mặc cảm, không dám nhìn ai, lầm lũi kiếm sống bằng nghề đào đất mướn.

Từ khi phong trào nuôi tôm sú phát triển mạnh ở vùng đất ngập mặn các huyện Trà Cú, Cầu Ngang, Duyên Hải, Châu Thành, nảy sinh yêu cầu mở rộng diện tích ao nuôi, sên mương và những chiếc máy xáng cạp, máy sên bùn đắc việc. Tuy nhiên, những máy này cùng có nhược điểm khi gặp địa bàn không tiện đường giao thông xáng cạp khó di chuyển, còn máy sên bùn thì công suất thấp, gặp bập dừa, rễ cây lại không hoạt động được. Đó cũng là thời cơ... trời cho với Trần Văn Dũng!

Từ máy sên bùn đến xáng thổi.- Nung nấu ý chí thoát nghèo, sau khi dành dụm được một ít tiền và mượn ở người hàng xóm khoảng 8 triệu đồng, Dũng đã mua một dàn máy sên bùn chạy bằng máy DM22 để đi sên mướn. Không quản nắng, mưa cả ba cha con thay phiên nhau người kéo máy, người đạp đất cho máy sên bùn ăn, ai mệt thì người khác nhảy vào thay. Nếu gặp đất cứng hay rễ cây coi như ba cha con phải bỏ công gấp đôi nhưng công suất chỉ từ 5 – 10 m³/giờ.

Mặc dù có máy sên bùn trong tay nhưng công việc đào đất vẫn còn quá nặng nhọc, nhiên liệu cho máy lại khá cao, khoảng 3 – 3,5 lít dầu/giờ. Bức xúc trước điều này, sau nhiều ngày nghiên cứu và bằng kinh nghiệm từ nghề thợ hàn, anh Dũng đã sáng chế ra chiếc máy đào đất sử dụng cho riêng mình và đặt tên là chiếc xáng thổi.

Chiếc xáng thổi của anh hoạt động bằng chiếc máy nổ Jang Dong - 22 mã lực gắn trên giàn sắt si dài hơn 4 m, ngang hơn 2 m, có hệ thống hộp số, bộ phận điều khiển 2 giàn dao cao hơn 1 m, với 34 lưỡi dao chặt đất. Anh Dũng cho biết tính năng chiếc xáng thổi của mình là không cần người phía trên đào đất, chỉ cần người cầm máy vừa kéo, vừa đẩy đầu bò để “ăn đất” là được. Dù gặp đất cứng, bập dừa nước hay rễ cây máy vẫn hoạt động tốt nhờ vào hệ thống lưỡi dao ở trục. Ngoài ra, do trục “ăn đất” được thiết kế trên cao nên phần đất tơi bị đánh rơi vào đầu bò được hút vào một ống vải và dễ dàng chuyển đi nơi khác cách máy hơn 120 m, công suất máy đạt từ 25 – 30 m³/giờ, cao gấp 5 lần máy sên bùn cũ, nhiên liệu chỉ tiêu hao từ 2 - 2,5 lít dầu/giờ.

Ngày đầu tiên chiếc xáng thổi anh Dũng đã xuất hiện trên cánh đồng Ngũ Lạc gây bất ngờ cho giới đào đất mướn, kể cả những kỹ sư cơ khí ở tỉnh về. Ai cũng lấy làm ngạc nhiên thú vị về sáng chế của một anh nông dân nghèo “một chữ cắn đôi không biết”.

Với công suất 25 - 30 m³/giờ, mỗi ngày chiếc xáng thổi của anh Dũng đào được 180 m³ đất, với giá 5.000 đồng/m³, tổng thu được 900.000 đồng, sau khi trừ các khoản chi phí như: tiền công lao động, khấu hao máy móc... khoảng 300.000 đồng, mỗi ngày chiếc máy xáng thổi của anh Dũng thu về 600.000 đồng. Trung bình mỗi năm máy hoạt động trong 3 tháng, thu lãi 54 triệu đồng.

Tiếng lành đồn xa, khách hàng trong và ngoài tỉnh đặt hàng tới tấp cho anh Dũng. Thế là đến cuối năm 2002, cơ sở cơ khí Thanh Liêm của anh Trần Văn Dũng đặt tại ấp Mé Láng chính thức ra đời. Tính đến nay cơ sở của anh đã cung cấp hơn 100 máy đào đất cho khách hàng ở các tỉnh ĐBSCL, TPHCM và các tỉnh miền Đông Nam Bộ. Trung bình mỗi máy anh Dũng bán ra với giá trên dưới 18 triệu đồng. Như cách tính toán ở trên, nếu mỗi năm máy hoạt động chỉ đủ 3 tháng, lợi nhuận thu được hơn 54 triệu đồng thì đây là chiếc máy vừa tiện ích vừa đạt hiệu quả kinh tế rất cao.

Xứng đáng thưởng huân chương.- Để tạo điều kiện cho cơ sở cơ khí Thanh Liêm hoạt động có hiệu quả, đầu tháng 2-2003 UBND tỉnh Trà Vinh đã chỉ đạo ngành điện lực hạ thế đường điện 3 pha dung lượng 45 KVA với kinh phí 60 triệu đồng phục vụ cho cơ sở; đồng thời hỗ trợ 6 triệu đồng giao Sở Khoa học - Công nghệ và Môi trường Trà Vinh lập thủ tục đăng ký độc quyền sở hữu công nghiệp chiếc máy đào đất của cơ sở cơ khí Thanh Liêm tại Cục Sở hữu Trí tuệ Bộ Công nghiệp Việt Nam.

Mới đây, chiếc máy đào đất, hút bùn của anh Dũng được chọn dự Hội thi Sáng tạo kỹ thuật toàn quốc lần thứ 7 và trưng bày tại Hội chợ Triển lãm thiết bị công nghệ mới tại Hà Nội và nông dân Trần Văn Dũng vinh dự được Chủ tịch nước Trần Đức Lương tặng thưởng Huân chương Lao động hạng ba về sáng chế này.