Lộ rõ hệ lụy của cơ chế bao cấp
Đó là ý kiến của họa sĩ Lương Xuân Đoàn - phó vụ trưởng Vụ Văn nghệ Ban Tuyên giáo trung ương - xung quanh chuyện “lùm xùm” về việc phong tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh, Giải thưởng Nhà nước đang được dư luận quan tâm.
"Phải thừa nhận ngoại trừ đợt trao Giải thưởng Hồ Chí Minh, Giải thưởng Nhà nước và phong tặng nghệ sĩ nhân dân, nghệ sĩ ưu tú đợt đầu tiên năm 1995, tất cả các đợt trao giải tiếp theo đến nay (2001, 2007, 2011) đều có nhiều chuyện lùm xùm, kiện cáo. Chưa bao giờ chuyện kiện cáo lại trở nên ầm ĩ, nặng nề và rất “khó coi” về giới văn nghệ sĩ trong con mắt công chúng như vậy"
Họa sĩ Lương Xuân Đoàn |
* Thưa ông, nhiều quan chức có trách nhiệm khi được chất vấn về việc tại sao có tên người này mà không có tên người kia, trao cho tác phẩm này mà không phải tác phẩm khác đều viện dẫn...quy chế? Vậy quy chế do ai soạn thảo?
Nhạc sĩ Phạm Tuyên: Tác phẩm được đề cử phải có sức sống.
Được tặng Giải thưởng Nhà nước hay Giải thưởng Hồ Chí Minh là vinh dự lớn, bởi đó là công lao đóng góp của tác giả trong đời sống văn học nghệ thuật. Nhưng một trong những đặc điểm (tôi không nói rộng mà chỉ riêng âm nhạc) là tác phẩm cần có sự lan tỏa, ghi nhận trong đời sống. Tôi vẫn thường nói tôi sáng tác nhạc nhưng có hai vị giám khảo công minh nhất đó chính là thính giả và thời gian.
Có những tác phẩm được thích hôm nay nhưng ngày mai người ta quên. Ví dụ ca khúc Như có Bác trong ngày vui đại thắng, tôi viết ngày hôm trước thì ngày hôm sau cả nước thuộc. Các đồng chí lãnh đạo đài (Đài Tiếng nói Việt Nam) nói thế này thì phải tặng thưởng mới được. Tuy nhiên, một ca khúc mới ra đời cũng cần phải xem xét xem có vượt được thời gian hay không.
10 năm sau (1985), lúc ấy lãnh đạo đài nhận định ca khúc ngày càng nhiều người hát, nó còn mang thông điệp quốc tế nữa. Vậy nên đề nghị Nhà nước khen tặng. Và đây cũng là lần đầu tiên một ca khúc được tặng thưởng Huân chương Lao động. Và bây giờ, gần 40 năm sau, ca khúc ấy vẫn vang lên ở rất nhiều nơi, nhiều dịp khác nhau và hàng triệu người thuộc giai điệu của ca khúc ấy.
Do đó, tôi cho rằng chỉ nên tặng khi nào ghi nhận được sự lan tỏa của tác phẩm đối với đời sống. Nhưng không cứ phải hai hay năm năm, tiêu chí quan trọng là được dư luận xã hội, công chúng, những người trong nghề nghiệp công nhận.
Đặng Thái Sơn là một ví dụ, khi anh ấy đoạt giải thưởng trong cuộc thi Chopin thì được phong tặng danh hiệu NSND ngay, chẳng cần phải có dịp nào. Hay như cố NSND Lê Dung, khi được tặng danh hiệu NSND cô ấy bảo tôi: “Cháu là NSND trẻ nhất, cũng chẳng nhân dịp nào”. Tại sao cả Lê Dung và Đặng Thái Sơn đều được nhận danh hiệu ấy khi còn trẻ? Bởi vì ảnh hưởng của họ quá lớn đối với xã hội. Nếu cứ chờ thời gian, chờ huy chương mới tặng thì biết đến khi nào!
Cũng chẳng có quy định nào cho rằng tác phẩm này chỉ hay trong năm nay, còn 10 năm không được hay nữa. Nếu một tác phẩm có sức sống, dù đã lâu rồi thì giờ chúng ta cũng có thể xét tặng. Ví dụ so với Thời xa vắng của Lê Lựu, tác phẩm mới như Sóng ở đáy sông của Lê Lựu (tác phẩm được đề cử Giải thưởng Hồ Chí Minh đợt này) thì sức lan tỏa và vai trò không thể bằng.
Việc đặt ra giải thưởng rất quan trọng, rất cần, nhưng cách trao giải và quy chế hiện nay theo tôi là quá lỗi thời. Muốn trao giải thưởng phải có một quy chế khác phù hợp hơn.
Đầu tiên, cần thay đổi hội đồng thẩm định, nếu hội đồng thẩm định không am hiểu vấn đề thì không thể công minh được. Sau nữa là không nên quy định thời gian cứng nhắc. Nếu cứ phải bao năm, bao nhiêu huy chương... xin thưa, cách làm đó sẽ bỏ rơi rất nhiều năng khiếu cần động viên.
Một tác phẩm nghệ thuật đạt được yêu cầu không dễ, trong cuộc đời sáng tác của một nghệ sĩ không phải lúc nào cũng sáng tác được những tác phẩm vượt trội. Vậy thì phải đánh giá quá trình hoạt động, đóng góp của tác giả ấy đối với đời sống văn học nghệ thuật.
Những ngày đầu trao Giải thưởng Hồ Chí Minh cho Nguyễn Đức Toàn, Trần Hoàn, Phan Huỳnh Điểu... là trao cho cả một quá trình sáng tác, đóng góp đối với đời sống âm nhạc chứ có phải trao riêng cho tác phẩm nào đâu! Thế nên trong thời kỳ đầu tặng giải thưởng có sự đồng tình của công chúng rất lớn.
Hoàng Điệp ghi |
Viết bình luận
Đọc thêm
Tân Hoa hậu Iraq mất vương miện vì từng kết hôn
Tân Hoa hậu Iraq mất vương miện vì từng kết hôn 16:06(NLĐO) - Tổ chức Miss Iraq ngày 4-9 thông cáo trên Fanpage rằng Hoa hậu Vian Sulaimani bị tước vương miện. Nguyên nhân, Vian Sulaimani đã vi phạm quy chế cuộc thi về tình trạng hôn nhân.
Cận cảnh nhan sắc tân Hoa hậu Na Uy gốc Việt
Cận cảnh nhan sắc tân Hoa hậu Na Uy gốc Việt 14:09(NLĐO) - Kaja Carolin Kojan, 20 tuổi, có cha người Việt và mẹ người Na Uy, vượt qua 14 thí sinh đăng quang Hoa hậu Hoàn vũ Na Uy 2017.
Cận cảnh nhan sắc Tân Hoa hậu Hoàn vũ Thái Lan
Cận cảnh nhan sắc Tân Hoa hậu Hoàn vũ Thái Lan 15:13(NLĐO) - Maria Poonlertlarp Ehren, 25 tuổi, người mẫu cao đến 1.84m, đăng quang cuộc thi Hoa hậu Hoàn vũ Thái Lan năm 2017.
Cận cảnh nhan sắc Tân Hoa hậu Hoàn vũ Nhật Bản
Cận cảnh nhan sắc Tân Hoa hậu Hoàn vũ Nhật Bản 16:00(NLĐO) - Momoko Abe, 22 tuổi, đã vượt qua 45 thí sinh khác trở thành tân Hoa hậu Hoàn vũ Nhật Bản.
Nam người mẫu bị giết vì phong cách thời trang phi giới tính
Nam người mẫu bị giết vì phong cách thời trang phi giới tính 12:12(NLĐO) - Một người mẫu nam đã bị tra tấn và giết chết chỉ vì kiểu tóc và những trang phục chọn mặc theo phong cách phi giới tính của mình.
Hai siêu mẫu xin lỗi sau khi bị chỉ trích dữ dội
Hai siêu mẫu xin lỗi sau khi bị chỉ trích dữ dội 14:04(NLĐO) - Hai siêu mẫu trẻ Kendall và Kylie Jenner đã xin lỗi công khai và hủy hết dòng áo thun mới sau khi bị chỉ trích dữ dội vì in ảnh sao âm nhạc quá cố lên áo.
Siêu mẫu Miranda Kerr nộp lại quà tặng từ tỉ phú
Siêu mẫu Miranda Kerr nộp lại quà tặng từ tỉ phú 14:21(NLĐO) - Siêu mẫu Miranda Kerr đã nộp lại trang sức trị giá 8.1 triệu USD từng nhận từ tình cũ là tỉ phú Malaysia cho nhà chức trách Mỹ.
Bản đồ đầu tiên của Disneyland bán giá khủng
Bản đồ đầu tiên của Disneyland bán giá khủng 16:08(NLĐO) – Tấm bản đồ đầu tiên của công viên Disneyland bán 708.000 USD (hơn 16 tỉ đồng) tại một nhà đấu giá ở California – Mỹ.
Tranh cãi việc thí sinh hoa hậu che mặt trình diễn bikini
Tranh cãi việc thí sinh hoa hậu che mặt trình diễn bikini 16:05(NLĐO) – Ban tổ chức cuộc thi Hoa hậu Trái đất Philippines 2017 trở thành chủ đề gây tranh cãi sau phần trình diễn bikini của các thí sinh. Nguyên nhân các thí sinh mang mạng che mặt màu đen.
Người đẹp Ý bị tạt axit quay lại làm việc
Người đẹp Ý bị tạt axit quay lại làm việc 15:59(NLĐO) - Gessica Notaro, 28 tuổi, là MC, người mẫu và từng vào chung kết cuộc thi Hoa hậu Ý năm 2007. Cô bị bạn trai cũ tạt axit hủy hoại gương mặt nhưng vẫn nỗ lực sống lạc quan.