Ngôn ngữ xiếc lên tiếng

Tối 30-9, suất diễn đầu tiên của vở kịch xiếc Romeo và Juliet (phỏng theo tác phẩm của đại văn hào William Shakespeare, do đạo diễn - NSƯT Đoàn Bá dàn dựng) tại rạp xiếc Công viên 23-9 - TPHCM đã được đông đảo khán giả đón nhận. Chưa biết vở diễn này sống được bao lâu nhưng rõ ràng xiếc đã có được diện mạo mới, diễn kịch bằng ngôn ngữ xiếc.

Khán giả choáng ngợp trước cảnh trí lâu đài tráng lệ, nơi mà hai nhân vật Romeo và Juliet gặp nhau trong buổi khiêu vũ, để rồi sau đó hai trái tim cùng hòa một nhịp đập. Có thể nói những ai từng yêu thích tác phẩm Romeo và Juliet qua nhiều ngôn ngữ thể hiện khác nhau: kịch, phim, nhạc kịch, cải lương… sẽ thấy vở kịch xiếc này đã thoát khỏi sự ảnh hưởng của các loại hình nghệ thuật khác.

                                                 

Ghi nhận đầu tiên là các trò xiếc thú được đưa vào câu chuyện tình này một cách khá sinh động, mang lại cảm giác thú vị cho người xem. Những chú ngựa lâu nay chỉ biết làm trò chạy vòng quanh mặt sàn rồi vượt chướng ngại vật nhẹ như bay thì nay trở thành chú ngựa chở người đưa thư, truyền tin cho Romeo biết nàng Juliet đã lìa đời. Hoặc những chú bồ câu trắng vốn chịu số phận chui ra, chui vào từ túi vải của các ảo thuật gia bấy lâu thì nay, trong vở kịch xiếc này chúng là nhân vật “bồ câu đưa thư”, lượn một vòng quanh khán giả rồi đậu xuống tay chàng Romeo rất ngoạn mục.

 

               

Các “diễn viên” khỉ, chó đã được phân vai diễu hành trong ngày lễ hội mà Romeo và Juliet gặp nhau. Ấn tượng nhất vẫn là những phân đoạn chính được trau chuốt như cảnh xung đột giữa hai dòng họ với những màn đấu kiếm quyết liệt trên không, đạo diễn đã buộc diễn viên sử dụng kỹ thuật đu dây, nhào lộn, để có những cái… chết đẹp từ trên cao buông rơi từ từ theo dải băng trắng. Không gian vở diễn thay đổi liên tục khi các dàn bục được đẩy đi nhiều chiều; băng lụa, dây chuông di chuyển khi kết hợp với các màn đu bay, đã tạo nên bức tranh rất đẹp cho vở diễn. Cảnh Romeo và Juliet tỏ tình hết sức lãng mạn trên ban công… nhờ sự hỗ trợ đắc lực của kỹ thuật xiếc...

Nghệ sĩ Khánh Hoàng, Giám đốc Nhà hát Kịch TPHCM, nhận xét: “Có những phân đoạn chỉ có xiếc mới làm được, trên sân khấu kịch nói, đạo diễn có nghĩ ra nhưng không thể thực hiện nổi”.

 

Romeo và Juliet thể hiện sự táo bạo của Đoàn Xiếc TPHCM khi tự mình dựng vở, thoát khỏi tình trạng xiếc diễn minh họa cho một số vở kịch - xiếc, cải lương - xiếc, như các vở: Cậu bé rừng xanh, Bầy quỷ và viên ngọc thần, Mụ phù thủy và cây đũa thần... Chính vì thế, ngay từ khi triển khai ý tưởng dàn dựng, biết được tác phẩm này chỉ dành cho diễn viên xiếc, hầu hết các nghệ sĩ đều cảm thấy phấn chấn. NSƯT Phi Vũ tâm sự: “Đó là ý tưởng mà Đoàn Xiếc TPHCM chúng tôi đã ấp ủ từ lâu, nay quyết tâm hiện thực. Điều mong đợi của tập thể là vở diễn này sẽ hoàn toàn do các nghệ sĩ xiếc của đội Mặt trời đỏ thể hiện. Đây chính là hướng đi mới, giúp chúng tôi tự vượt lên chính mình, khắc phục những hạn chế trong diễn xuất để tạo nên diện mạo mới cho bộ môn xiếc”.

Tuy nhiên, hạn chế về diễn xuất và đài từ đối với diễn viên xiếc là điều không tránh khỏi, dù đạo diễn - NSƯT Đoàn Bá (đang xấp xỉ tuổi 70) đã phải vừa dựng vừa dạy thị phạm diễn xuất và phân tích đài từ để các diễn viên xiếc thể hiện đúng tâm lý nhân vật. NSƯT Phi Bảo kể: “Chúng tôi ra sân khấu chỉ biết biểu diễn, có bao giờ thoại kịch nên đối với tác phẩm này, có nhiều diễn viên phải vất vả lắm mới hòa mình được vì hạn chế về giọng thoại. Hơn nữa, diễn xiếc rất mất sức, mỗi tiết mục đều vã mồ hôi, dùng cơ bắp là chính, còn để đạt được độ truyền cảm cho tâm lý nhân vật quả là chuyện không dễ”.

    

Sau suất diễn đầu tiên, các diễn viên vui mừng trước thành quả sau ba tháng tập luyện