Mỗi năm, tại Việt Nam có thêm 200.000 người bị đột quỵ, 104.000 người tử vong vì đột quỵ. Có 2 nhóm yếu tố nguy cơ gây đột quỵ:

1. Các yếu tố nguy cơ không thể thay đổi: Bao gồm tuổi tác (đa số gặp trên 45 tuổi), giới tính (nam gặp nhiều hơn nữ), chủng tộc, di truyền...

2. Các yếu tố nguy cơ có thể thay đổi:

- Tăng huyết áp: Nếu huyết áp tối đa (tâm thu)>=140 mmHg và/hoặc huyết áp tối thiểu >=90 mmHg. Tăng huyết áp là yếu tố nguy cơ đột quỵ não hàng đầu, chiếm hơn 70% tổng số trường hợp đột quỵ. Huyết áp tăng cao gây tổn thương thành mạch máu, tạo các điểm yếu ở thành mạch. Các điểm yếu bị tổn thương tiến triển nặng dần theo thời gian và đến một lúc nào đó vỡ ra gây đột quỵ xuất huyết não.

- Đái tháo đường (ĐTĐ): ĐTĐ gây tổn thương toàn bộ hệ thống động mạch (kể cả động mạch não). ĐTĐ làm tăng tỉ lệ mắc đột quỵ từ 2-6,5 lần, tăng tỉ lệ tử vong lên 2 lần.

Triệu chứng biểu hiện bệnh ĐTĐ ở giai đoạn sớm thường rất mờ nhạt hoặc hầu như không có gì. Một số ít bệnh nhân có biểu hiện ăn nhiều, uống nhiều, gầy sút cân nhanh. Vì vậy, mọi người trên 40 tuổi nên định kỳ xét nghiệm đường máu để có thể phát hiện bệnh sớm nếu có.

- Rối loạn lipid máu (RLLM): Khi hàm lượng lipid trong máu quá cao là điều kiện thuận lợi để lipid ngấm vào và lắng đọng ở thành mạch máu. Đây là giai đoạn đầu tiên của quá trình hình thành mảng vữa xơ động mạch.

- Xơ vữa động mạch: Mảng vữa xơ trong lòng động mạch sẽ làm chít hẹp dần lòng mạch, có thể gây tắc mạch. Nhiều trường hợp mảng vữa xơ bong ra, trôi theo dòng máu đến gây tắc ở vị trí mạch máu khác. Vì vậy cần điều trị ổn định mảng vữa.

- Béo phì: Béo phì là yếu tố thuận lợi gây tăng huyết áp, rối loạn lipid và tăng glucose máu. Tất cả yếu tố này kết hợp lại sẽ làm tăng nguy cơ bệnh lý tim mạch.

- Hút thuốc lá: Gây tăng huyết áp, xơ vữa động mạch, rối loạn nhịp tim, đột quỵ.

- Uống rượu nhiều: Gây tăng huyết áp, xơ vữa động mạch. Ngoài ra, uống rượu nhiều trong một thời gian dài có thể gây tổn thương gan, suy gan gây rối loạn đông máu.

- Phình động mạch não: Là nguyên nhân tương đối phổ biến gây đột quỵ chảy máu não ở người trẻ tuổi. Phình động mạch não gặp ở 1%-2% dân số. Khoảng 10% bệnh nhân bị vỡ phình động mạch não tử vong trước khi đến bệnh viện.

Trên thành mạch máu ở một số người có những điểm yếu. Những điểm yếu này chịu tác động thường xuyên của huyết áp sẽ giãn dần ra tạo thành một túi phình, gọi là phình động mạch. Phình động mạch rất dễ vỡ. Khi vỡ phình động mạch ở não gây chảy máu não.

Phình động mạch thường diễn biến âm thầm không triệu chứng. Trong vòng 2-3 ngày trước khi phình động mạch não vỡ, khoảng 1/2 số bệnh nhân có triệu chứng đau đầu đột ngột và rất dữ dội. Sau đó triệu chứng đau đầu giảm dần.

- Dị dạng động - tĩnh mạch não: Là bệnh bẩm sinh, hình thành một đám rối mạch máu bất thường trong não, nối thông động mạch và tĩnh mạch não. Ở vị trí dị dạng, mạch máu dị dạng có hình dạng và cấu trúc bất thường, rất dễ bị vỡ gây chảy máu não. Đa số có diễn biến âm thầm. Ở một số ít bệnh nhân có biểu hiện co giật, động kinh, đau đầu kéo dài.

Bệnh tim: Bệnh van tim (hẹp van 2 lá, hở van 2 lá, hở van động mạch chủ), rối loạn nhịp tim (rung nhĩ, cuồng nhĩ, nhịp nhanh kịch phát trên thất). Ở các bệnh này, máu dễ vón cục tạo cục máu đông trong tâm nhĩ, dẫn đến tắc mạch não gây đột quỵ.