Không thể khấu trừ cào bằng 25% cho mọi nghệ sĩ

Thu nhập từ hoạt động biểu diễn của nghệ sĩ hạng sao có thể lên đến hàng trăm triệu đồng/năm. Nhưng theo họ cho biết, chi phí phải bỏ ra đầu tư cho hoạt động này mỗi năm cũng tốn hàng trăm triệu đồng mà chẳng thấy ai xem xét đến.

Những khoản chi không chứng từ

Tình trạng chung của hoạt động biểu diễn hiện nay là nghệ sĩ phải tự trang trải những chi phí cần thiết cho hoạt động biểu diễn của mình. Đặc biệt là ca sĩ, nhất là ca sĩ ngôi sao họ phải bỏ ra chi phí rất nhiều cho hoạt động biểu diễn của họ để có được vị trí hàng đầu trong lòng công chúng. Ca sĩ Đan Trường cho biết: “Tôi đã phải tốn gần 70% số thu nhập để trang trải cho chi phí biểu diễn”. Chẳng hạn, trong chương trình Giai điệu bạn bè diễn ra tại Nha Trang vừa qua, tiền cát sê của ca sĩ Đan Trường và Cao Thái Sơn là 26 triệu đồng. Nhưng ông Hoàng Tuấn (quản lý ca sĩ Đan Trường và Cao Thái Sơn) cho biết: “Trừ các khoản tiền ăn ở, đi lại, tiền công của 24 vũ công, tiền công cho biên đạo múa dàn dựng tiết mục... chúng tôi còn phải bù thêm 5 triệu đồng”. Trường hợp biểu diễn tại các phòng trà, chi phí của ca sĩ ngôi sao ít hơn. Nhưng số lần họ được mời biểu diễn ở đây, trong một năm, không nhiều.

Mười triệu đồng cho một bộ trang phục là chi phí có thật đối với các ca sĩ hạng sao vì việc tạo nên một hình ảnh mới là tối cần thiết, quyết định sự tồn tại của ca sĩ trong thời điểm cạnh tranh gay gắt như hiện nay. Trung bình một tháng, ca sĩ hạng sao phải chi đến 10 triệu đồng để trả tiền thiết kế và may trang phục biểu diễn. Điều tối kỵ của các ca sĩ là xuất hiện trong hai bài hát ở hai chương trình khác nhau mà chỉ có một bộ trang phục. Vì vậy, phần lớn ca sĩ đều có rất nhiều trang phục biểu diễn nhưng lại không sử dụng được nhiều. Ca sĩ Đan Trường cho hay: “Có những bộ trang phục không ưng ý nhưng đã lỡ đặt may nên vẫn phải lấy. Còn những bộ chỉ mặc một - hai lần để quay video clip rồi cho vào tủ, vì không phù hợp với ca khúc khác mà mình biểu diễn trên sân khấu. Vì là đồ diễn nên chẳng thể bán cho ai được”.

Ca sĩ Phương Thanh cho biết: “Một bộ trang phục trị giá 10 triệu đồng là rất đỗi bình thường. Vì như thế chúng tôi mới có được một bộ trang phục độc quyền, không lo đụng hàng với các đồng nghiệp khác”. Ca sĩ Thanh Thảo thay luôn một loạt trang phục diễn hip-hop cho phù hợp với phong cách, thể loại nhạc mới mà cô quyết định chọn làm phong cách riêng. Cô cho biết giá thấp nhất của một bộ trang phục loại này cũng từ 3 - 4 triệu đồng. Ngoài các khoản chi cho trang phục, chi phí trang điểm cho một lần biểu diễn càng tăng lên khi họ là ca sĩ hạng sao có cát sê cũng vào hạng nhất.

Làm CD và VCD: Từ huề tới lỗ

Không thu hồi đủ vốn sau khi phát hành album riêng là tình trạng chung của các nghệ sĩ trong thời buổi đĩa in lậu bán tràn lan (trừ một vài trường hợp có lời nhưng không nhiều), nhưng vì đây là công việc bắt buộc ca sĩ phải làm để thực hiện việc quảng bá giọng ca, tên tuổi của mình rộng rãi hơn. Để làm ra được một CD, VCD ưng ý, các ca sĩ sẽ phải đặt hàng ca khúc hoặc mua ca khúc độc quyền, thấp nhất là 2 triệu đồng/bài. Sau đó là các khoản chi cho việc hòa âm, phối khí (trên dưới 1 triệu đồng/bài). Trung bình một CD được phát hành không tặng kèm VCD từ 50 - 70 triệu đồng, nếu có tặng kèm VCD thì chi phí trên 100 triệu đồng/CD. Đó là chưa nói đến chi phí làm một video clip ca sĩ phải tốn gấp nhiều lần. Để hỗ trợ cho CD, VCD của mình phát hành được đông đảo khán giả biết đến, ca sĩ còn phải tổ chức các buổi giới thiệu CD, in poster, chụp ảnh quảng cáo... tốn hàng chục triệu đồng.

Tuy nhiên, live show mới thực sự là những khoản chi lớn đối với những ca sĩ thuộc hàng ngôi sao hiện nay. Đầu tư tổ chức được một live show mức độ trung bình cũng phải tốn từ 300 - 500 triệu đồng, riêng những ngôi sao ca nhạc hàng đầu thì tiền tổ chức một live show lên đến tiền tỉ. Như trường hợp ca sĩ Mỹ Tâm đã đầu tư 3 tỉ đồng cho 2 đêm diễn live show Ngày ấy và bây giờ ở Hà Nội và TPHCM. Còn ca sĩ Phương Thanh, Đàm Vĩnh Hưng cũng mất cả tỉ đồng cho live show của mình trong năm 2004. Điều đáng nói là phần lớn những chi phí bỏ ra này, ca sĩ không có hóa đơn chứng từ để chứng minh.

Khấu trừ 25% thu nhập: Chưa hợp lý

Việc quy định khấu trừ 25% thu nhập cho nghệ sĩ chuyên nghiệp trước khi tính thuế của ngành thuế là nhằm bù đắp chi phí biểu diễn, bảo vệ thanh sắc của nghệ sĩ... Tuy nhiên từ thực tế hoạt động, nhiều ý kiến của nghệ sĩ cho rằng ngành thuế quy định khấu trừ cào bằng như thế là chưa hợp lý. Phía các ca sĩ cho rằng chi phí biểu diễn thực tế của ca sĩ lớn hơn rất nhiều so với các nghệ sĩ biểu diễn ở các lĩnh vực khác như kịch nói, tấu hài,... mặc dù thu nhập của nghệ sĩ sân khấu không thua gì mấy so với ca sĩ. Hơn nữa, tuổi thọ trên sân khấu của ca sĩ thường rất ngắn so với tuổi thọ nghề nghiệp của các diễn viên sân khấu. Ngay trong một lĩnh vực hoạt động, chi phí biểu diễn của từng nghệ sĩ cũng khác nhau xa. Đó là chưa kể đến một số đối tượng như người mẫu, người dẫn chương trình chuyên nghiệp không được hưởng khấu trừ như đối tượng nghệ sĩ.

Ngành thuế thực hiện chính sách ưu đãi cho nghệ sĩ nhưng do chưa nắm rõ thực tế hoạt động của từng loại hình nghệ thuật đặc trưng, từng đối tượng nghệ sĩ, cho nên áp vào một mức khấu trừ mang tính cào bằng là chưa hợp lý.